Adı: İsa Polat
Ölkə: Türkiyə
Keçmiş dini (Məzhəbi): Əhli-Sünnə
Jurnalist: Ustad, əvvəlcə özünüzü oxuculara təqdim edin.
İsa Polat: Adım İsa Polatdır. 1958-ci ildə Ərzurumun Oltu qəsəbəsinin İğde kəndində dünyaya gəlmişəm. 7-8 yaşlarında Ərzuruma köçmüşük və 21 yaşına qədər orada yaşadıqdan sonra bu günə qədər yaşadığım İstanbul şəhərinə köçdük.
Əhli-Beyt (ə) məktəbinə olan marağım hələ Ərzurumda yaşayarkən başlayıb. Çox oxuyan bir gənc idim və Ərzurumda yerləşən ictimai Karasu kitabxanasının aktiv üzvlərindən idim. Orada mütəmadi olaraq alimlər olurdu və dostlarla alimlər arasında söhbət olur, kitablar oxunurdu. O söhbətlərdə keçən Ümmətin 72 firqəyə bölünəcəyi, bunlardan da yalnız bir dəstənin nicat tapacağını, digərlərinin isə zəlalətə düçar olub bidət əhli olacaqlarına dair hədisi həmişə diqqətimi çəkirdi.
Təbii ki, o zaman şiələr əhli-bidət və zəlalət qrupundan sayılırdı. Zehnimizin alt qatlarında "şiələr əhli-bidətdir" düşüncəsi var ikən, o günlərdə xəbərlərdə birdən İmam Xomeyninin İslam İnqilabı ilə bağlı xəbərlər verilməyə başlandı və onun “Nə Şərq, nə Qərb, ancaq İslam” şüarları deyilməyə başlandı. Bizlər də o zaman "islamçılar" deyilən qruplardan idik və biz də “Nə Şərq, nə Qərb, ancaq İslam” deməyə başladıq. İmam Xomeyni siyasi duruşu ve söhbətləri etibari ilə könlümüzə su səpirdi, amma o bir şiə idi, o zaman bizim gözümüzdə "əhli-zəlalət" və "əhli-bidət" idi. Bu səbəbdən biz bunları alimlərimizdən soruşduq ki, bu adamlar niyə "əhli-zəlalət və "əhli-bidətdir"? Onlar dedilər ki, misal üçün, onlar dəstəmaz alarkən ayaqlarınə məsh çəkirlər .
Biz də məsh məsələsini danışmağa başladıq. O zamanlar Ərzurumda İslami elmlər fakültəsi var idi. Orada ərəbcəsi yaxşı olan dört dostdan xahiş etdik və dedik ki, bu əlinizdəki, misal üçün, əgər sizə görə, Quran deyilsə, müsəlman, sünni və hənəfi deyilsinizsə, siz ərəbcədən Maidə surəsindəki dəstəmaza dair ayəni necə tərcümə edərsiniz? Üç-dört saat öz aralarında müzakirə etdilər və sonda dedilər ki, "əgər biz müsəlman olmasa idik və Qurani-Kərimi də qəbul etməsəydik və bunu sadəcə ərəbcə olan bir mətn kimi dəyərləndirsə idik, bu mətnin türkcəsini belə tərcümə edərdik: “Namaza qalxdığınızda üzünüzü və əllərinizi dirsəklərə qədər yuyun; başınızı və ayaqlarınızı məsh edin”. Bu cavabı aldıqda şiələrin haqlı olduğunu dedim.
Və buradan da bizim araşdırmalarımız başladı. Namazda əllərin bağlanmasından tutmuş, hər şeyi araşdırmağa başladıq və hər dəfəsində də şiə haqlı çıxırdı, şiənin dəlilləri güclü çıxırdı.
Bu, işin elmi tərəfi idi. Digər tərəfdən Türkiyənin islamçılarından idik, ümmətçi idik, millətçi və irqçi deyildik. Ümmət arasındakı problemləri görür və ümmətin necə bir araya gələ biləcəyi barədə düşünürdük. Bu ümmətin necə bir araya gətirilə biləcəyini araşdırarkən İmam Xomeyni və onun İslam İnqılabı sayəsində imamət bəhsi ilə qarşılaşdık. İmamət bəhsinin ümməti bir arada tuta bilmə qabiliyətinin olmasının, amma xilafət bəhsinin belə bir qabiliyətə sahib olmamasının fərqinə vardıq.
Dolayısı ilə, tarix boyunca İslam ümməti arasında ixtilafların olduğunu və (bu ixtilafların fonunda) İslam ümmətinin bir araya gəlməsinin imkansız olduğunu anladıq. İmamət bəhsi ilə birlikdə hadisələr qartopu kimi böyüyüb daha fərqli hala gəldi. İlk vaxtlarda imaməti qəbul ettik, bəzi fiqhi həqiqətləri qəbul ettik, amma hələ ki, Əhl-Beyt (ə) məktəbini seçdiyimizi deyə bilmirdik, pratikada yenə də sünni olaraq yaşayırdıq.
Jurnalist: O zamanlarda fikirlərinizdə bir böhran yaşadınız və çıxılmaz vəziyyətə düşdünüzmü?
İsa Polat: Əlbəttə, misal üçün, səhabənin müqəddəsliyi məsələsi bizi çox təsirləndirdi, imamət bəhsini qavrayınca imamətə ilk etiraz edən səhabənin vəziyyəti bizi çox narahat etdi. (Düşünürdük ki,) "filan həzrət (şərti səhabə) belə etməməli idi. Biz mi səhv edirik, yoxsa bu həzrətlərmi səhv etdilər?!"
Rəhmətlik Seyyid Qütbün "İslam sosialogiyasına giriş" adlı bir kitabı var idi. O, həmin kitabda üçüncü xəlifəni pərişan edib, üçüncü xəlifənin etdiyi bütün səhvləri cəsurca nəql edirdi. Müəllif sünni idi, üçüncü xəlifə də səhabə idi. Seyyid Qütbün o kitabda bizə verdiyi cəsarət ilə səhabənin də müzakirə obyektinə çevrilə biləcəyi qənaətinə gəldik. Səhabə səhv edibsə, onun etdiyi bu yanlışı müzakirə cəsarətini bizə verdi.
Nəhayət, Qurani-Kərimə əsasən, isimlərin, aidiyyətlərin önəmli olmadığı, əməllərin önəmli olduğu həqiqətini qavrayınca birinin əməlləriylə maraqlandıq, "bu kəsin bu əməli səhvdir", "o biri kişinin bu əməli gözəldir" deyə fərdləri kənara çəkdik və əməllərə yönəldik. Bu bəhs etdiyim şeylərin hamısı bizlərə yeni bir üfüq oldu ki ,mən daha sonra bunu "Allahın hidayəti" deyə adlandıracağam, hər hidayətlərdə fərqli üfüqlər açıldı və Rəbbimə hamd və sənalar olsun, nəhayət, Əhli-Beyt (ə) məktəbini idrak ettik və əlimizdən gəldiyi qədər onu yaşamaya çalışırıq, əlhəmdulilləh.
Jurnalist: Türkiyədə əhli-sünnət içərisindən Əhli-Beyt (ə) məktəbinə keçid edənlər ailələrindən bir basqı görürlərmi?
İsa Polat: Sözün düzü, ailəmdən daha çox ətrafımdan basqı gördüm; bizə etiraz edirdilər, neytrallaşdırıldıq, boykot edildik. Zatən hüquqi dövr baxımından da mən Ərzurumu tərk etmək məcburiyyətində qalınca və İstanbula getdikdə ailəmdən qopmuş oldum. Amma Türkiyədə yaratdığımız ajiotajla Əhli-Beyt (ə) məktəbinə keçidimizi elan ettiyimiz andan etibarən 98% hallarda dostlarımız bizi boykot etdilər.
Jurnalist: Hörmətli ustad! Əhli-sünnətdən Əhli-Beyt (ə) məktəbinə keçid mərhələsində, əhli-sünnət köklü biri olaraq bu böhranlı və problemli dönəmdə ən çox tutunduğunuz, sizi ayaqda saxlayan şey nə oldu?
İsa Polat: Mənim çıxış nöqtəm çox önəmliydi, yəni ümmətin dağınıqlığı məsələsi. Mən ümmətin bu halından çox narahat idim. Mən, o gəncliyimə rəğmən, Ümmətin bu vəziyyətinin necə yaxşılaşdırıla biləcəyi mövzusunda beyin yordum ve nəhayət, İmamət bəhsi xaricində başqa bir bəhs tapa bilmədim. Bu baxımdan imamət bəhsinin mənə verdiyi enerji ilə mən bu günə qədər gəlib çıxdım.
Digər tərəfdən, mən elmi baxımdan bunu təsbit etdim ki , Əhli-Beyt (ə) məktəbində din və avtoritet ilahi orijinallığından qoparılmır. Amma digər tərəfdə dinin adı baqi qalsa da, avtoritet bəşəriləşdirilir. Bu mövzu da mənə ciddi bir motivasiya verdi. Din əsla bəşəriləşdirilə bilməz. Bəşəriləşdirilən din xristiyanlık kimi, yəhudilik kimi dindir, orada İsanın (ə), Musanın (ə) adları olsa da, mövcud din onlardan, həqiqətindən qoparılmışdı.
Dolayısı ilə, İslam da eyni hala gətirilmişdi - İslamın adı var, Quran sabitdir, lakin İslam Peyğəmbərdən (s) və Peyğəmbərdən sonrakı vəsisindən qoparıldıqda bir cür Qurandan da qoparılmış oldu. Zatən bunun təbii nəticəsi olaraq “Quran bizə yetər” məktəbi ortaya çıxdı. "Quran bizə yetər" deyildiyi andan etibarən də müsəlmanların sayısı qədər də "Quran" olacaq...