»»

Əhli-sünnə mənbələrində Müaviyənin İmam Əlini (əleyhissalam) təhqir etməsi

Məşhur vəhhabi təbliğçilərindən olan Osman əl-Xəmis iştirak etdiyi bəzi televiziya proqramlarında dəfələrlə belə iddia etmişdir ki, guya Müaviyənin İmam Əlini (əleyhissalam) təhqir etməsinə dair bircə dənə də olsun rəvayət nəql olunmamışdır. Guya Bəni-Üməyyə heç vaxt Bəni-Haşimdən heç kəsi təhqir etməmiş, onlara düşmən olmamışdır. Bəni-Üməyyə ilə Bəni-Haşimin arasında məhəbbət, xoş münasibət olmuşdur. O, çıxışlarının birində Müaviyənin İmam Əlini (əleyhissalam) təhqir etməsinə dair bir rəvayət gətirilməsini tələb edir. Bununla da o, Müaviyəyə müxalif olan müsəlmanlara meydan oxuyur və heç kəsin bircə dənə belə bu barədə rəvayət gətirə bilməyəcəyini iddia edir. Halbuki, Əhli-sünnənin mənbələrində Müaviyənin İmam Əlini (əleyhissalam) təhqir etməsi, onu lənətləməsi və camaata da İmam Əlini (əleyhissalam) təhqir etməyi, lənətləməyi əmr etməsi barədə çox saylı rəvayətlər mövcuddur. Biz bu məqaləmizdə Allahın tovfiqi ilə onlardan bəzilərini sizlərə təqdim edəcəyik. Müvəffəqiyyət Allahdandır!

İndi isə qeyd olunan məzmunda olan hədisləri oxucuların diqqətinə çatdıraq.
Səd ibn Əbu Vəqqas nəql edir: “Müaviyə Həcc ziyarətlərinin birində (Məkkəyə) gəldi. Səd onun yanına daxil oldu və Əli haqqında söz açıldı. O, onu[1] təhqir etdi. Səd qəzəbləndi və dedi: “Bu sözləri elə bir kişi haqqında deyirsən ki, mən Allah Rəsulundan (s) eşitmişəm ki, onun haqqında buyurub: “Mən kimin mövlasıyamsa, Əli də onun mövlasıdır”. Və (həmçinin) eşitmişəm ki, buyurub: “Sənin mənə olan nisbətin Harunun Musaya olan nisbəti kimidir. Bu fərqlə ki, məndən sonra peyğəmbər yoxdur”. Və (həmçinin) eşitmişəm ki, buyurub: “Şübhəsiz ki, bu gün bayrağı elə bir kişiyə verəcəyəm ki, Allahı və Rəsulunu sevir”. Albani yazır: "Hədis səhihdir".[2]

Sünnilərin böyük alimlərindən olan İbn Əbi Şeybə də (159-235 h.q.) bu hədisi açıq-aşkar və zəmirsiz (əvəzlikdən istifadə etmədən), birbaşa Müaviyənin adını çəkərək "فنال منه معاوية" - "Müaviyə onu təhqir etdi!" ibarəsi ilə özünün “əl-Müsənnəf” kitabında gətirmişdir.  Bu kitabın mühəqqiqi Muhəmməd Əvvamə hədis haqqında yazır: “Hədisin sənədi güclüdür”[3]. Şueyb əl-Ərnəvut yazır: "Bu, səhih hədisdir".[4]
"Sunənu İbn Macə"-yə şərh yazan sünnilərin böyük alimlərindən olan Sindi bu rəvayətdəki "
فنال منه" (Onu pislədi) ibarəsini belə izah edir: “Yəni, Müaviyə Əlinin qeybətini etdi və onu təhqir etdi. Hətta, (Səhihu) Muslim və (Sunənu) Tirmizidə gəldiyi kimi Sədə də onu təhqir etməyi göstəriş verdi".[5]

Əhli-sünnənin böyük alimlərindən olan İbn Əbdu Rəbbih Əndəlusi belə nəql edir:
“Həsən ibn Əli dünyasını dəyişəndən sonra Müaviyə həccə getdi və sonra Mədinəyə gəldi. O, Əlini Allah Rəsulunun (s) minbəri üzərindən lənətləmək istədi. Ona deyildi: “Səd ibn Əbu Vəqqas buradadır. Onun buna razı olacağını fikirləşmirik. Yanına adam göndər və bu barədə nəzərini öyrən. Müaviyə onun yanına adam göndərdi və həmin adam bu hadisəni ona (Səddə) danışdı və Səd dedi: “Əgər o, (Müaviyə) bu işi görsə, (Əlini lənətləsə), mütləq məsciddən çıxacağam və məscidə qayıtmayacağam!” Müaviyə Səd ölənə qədər Əlini lənətləməkdən çəkindi. O, öləndən sonra isə Əlini minbərin üzərində lənətlədi və öz valilərinə yazdı ki, onu minbərlərdə lənətləsinlər və onlar da lənətlədilər. Peyğəmbər zövcəsi Ümmü Sələmə Müaviyəyə belə yazdı: “Həqiqətdə siz minbərlərinizin üzərində Allahı və onun Rəsulunu lənətləyirsiniz. Çünki, siz Əlini və onu sevəni lənətləyirsiniz. Mən şəhadət verirəm ki, həqiqətən, Allah və Rəsulu onu sevir!” Müaviyə onun sözünə əhəmiyyət vermədi”. [6]

Əhli-xilafın ikinci ən səhih kitabı olan “Səhihu Müslim”-də də Müaviyənin Səd ibn Əbi Vəqqasa İmam Əlini (əleyhissalam) söyməsini əmr edən rəvayət nəql edilmişdir:
Quteybə ibn Səid və Muhəmməd ibn Əbbad deyir: “Hatəm (ibn İsmayıl) bizə Bukeyr ibn Mismardan, o da Amir ibn Səd ibn Əbi Vəqqasdan, o da atasından onun belə dediyini rəvayət etdi: “Müaviyə ibn Əbu Süfyan Sədə əmr etdi. (Lakin Sədin onun əmrinə tabe olmadığını gördükdə) Dedi: “Sənə Əbu Turabı (Əlini) söyməyə nə mane olur?” Səd cavab verdi: “Allah Rəsulu (s) (Əli haqqında) üç şey deyib ki, mən heç vaxt onu söymərəm. Əgər həmin üç şeydən biri mənim olsaydı, (bu) mənə qırmızı rəngli dəvə sürüsündən daha sevimli olardı. Müharibələrin birində Allahın Rəsulu (s) onu öz yerinə canişin təyin etdikdə Əli ona dedi: “Ey Allahın Peyğəmbəri! Məni qadın və uşaqlarların içərisində qoyub gedirsən?” Allahın Rəsulu (s) ona dedi: “Məgər sən mənə olan nisbətinin Harunun Musaya olan nisbəti kimi olmasına razı deyilsən? Lakin bir fərqlə ki, məndən sonra peyğəmbərlik olmayacaq”. Xeybər (müharibəsi) günü (Peyğəmbərin) belə buyurduğunu eşitdim: “Sabah bayrağı elə bir adama həvalə edəcəyəm ki, o Allahı və Onun Peyğəmbərini sevir. Allah və Onun Peyğəmbəri də onu sevirlər". Nəhayət, (səhər açıldı və) biz (hansımızın bu şərəfə nail olacağını görmək üçün) bayrağa tərəf boylanıb durduq. Peyğəmbər (s) “Əlini mənim yanıma çağırın!” dedi. (Əli) Onun yanına gəldi. Onun gözləri ağrıyırdı. Peyğəmbər mübarək ağzının suyundan onun gözlərinə sürtdü. Sonra bayrağı ona həvalə etdi”. Həmçinin, Ali İmran surəsinin 61-ci ayəsi nazil olduqda Allahın Rəsulu (s) Əlini, Fatiməni, Həsəni və Hüseyni yanına çağırıb: “İlahi, bunlar mənim ailəmdirlər” dedi".[7]

Vəhhabiliyin banilərindən sayılan İbn Teymiyyə də Müaviyənin Sədə İmam Əlini (əleyhissalam) təhqir etməsini əmr etməsini açıq-aşkar qeyd edir

"ﻭَﺃَﻣَّﺎ ﺣَﺪِﻳﺚُ ﺳَﻌْﺪٍ ﻟﻤﺎ ﺃﻣﺮﻩ ﻣﻌﺎﻭﻳﺔ ﺑِﺎﻟﺴَّﺐِّ ﻓَﺄَﺑَﻰ، ﻓَﻘَﺎﻝَ: ﻣَﺎ ﻣَﻨَﻌَﻚَ ﺃَﻥْ ﺗَﺴُﺐَّ ﻋَﻠِﻲَّ ﺑْﻦَ ﺃَﺑِﻲ ﻃَﺎﻟِﺐٍ؟ ﻓَﻘَﺎﻝَ: ﺛَﻼَﺙٌ ﻗَﺎﻟَﻬُﻦَّ ﺭَﺳُﻮﻝُ اﻟﻠَّﻪِ - ﺻَﻠَّﻰ اﻟﻠَّﻪُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻭَﺳَﻠَّﻢَ - ﻓَﻠَﻦْ ﺃَﺳُﺒَّﻪُ، ﻷَﻥْ ﻳَﻜُﻮﻥَ ﻟِﻲ ﻭَاﺣِﺪَﺓٌ ﻣِﻨْﻬُﻦَّ ﺃَﺣَﺐُّ ﺇِﻟَﻲَّ ﻣِﻦْ ﺣُﻤُﺮِ اﻟﻨَّﻌَﻢِ. . . اﻟْﺤَﺪِﻳﺚَ. َﻬَﺬَا ﺣَﺪِﻳﺚٌ ﺻَﺤِﻴﺢٌ ﺭَﻭَاﻩُ ﻣُﺴْﻠِﻢٌ ﻓِﻲ ﺻَﺤِﻴﺤِﻪِ"

"Sədin hədisinə gəlincə Müaviyə ona Əlini təhqir etməsini əmr edəndə qəbul etmədi. Müaviyə dedi: “Sənə Əli ibn Əbu Talibi təhqir etməyə nə mane oldu?” Səd dedi: "Allah Rəsulu (s) (Əli haqqında) üç şey deyib ki, mən heç vaxt onu söymərəm. Əgər həmin üç şeydən biri mənim olsaydı, (bu) mənə qırmızı rəngli dəvə sürüsündən daha sevimli olardı” və hədisin ardı var. Bu səhih bir hədisdir. Müslim onu öz Səhihində rəvayət etmişdir".[8]

 

[1] Kitabın haşiyəsində yazımışdır: “Yəni, Müaviyə Əlini təhqir etdi və əleyhinə danışdı”.

[2] Albani, “Səhihu sunəni İbn Macə”, c.1, səh.58, hədis 98, “əl-Məarif” nəşriyyatı.

[3] Əl-Müsənnəf”, c.17, səh.101-102, hədis 32741, “Ulumul-Quran” nəşriyyatı.

[4] Şueyb əl-Ərnəvutun təhqiqi ilə olan “Sunənu İbn Macə”, c.1, səh.88, hədis 121, “ər-Risalə” nəşriyyatı

[5] Sindinin “Sunənu İbn Macəyə şərhi, c.1, səh.86, “Darul-mərifə” nəşriyyatı

[6] İbn Əbdu Rəbbih Əndəlusi, “Əqdul-Fərid” c.5, səh. 114-115, “Darul-kutubil-ilmiyyə” nəşriyyatı

[7] Müslim ibn Həccac, “əs-Səhih”, səh.1129, Hədis 2404 (32), “Teyyibə” nəşriyyatı, Səudiyyə Ərəbistanı, ər-Riyad,1427 h.q./2006 m.

[8] İbn Teymiyyə, “Minhacus-sunnə”, c.5, səh.42, “Camiətul-imam Muhəmməd ibn Səudil-İslamiyyə” nəşriyyatı, Muhəmməd Rəşad Salimin təhqiqi ilə, 1406-cı h.q-ili, 1-ci çap

 

Maraqlısı budur ki, İbn Teymiyyə digər bir yerdə yazır:

“Allahın, mələklərin və bütün insanların lənəti olsun onlara (Əhli-beytə) nifrət edənlərə. Allah onlardan (əzabı sovuşdurmaq üçün) nə fidyə, nə də əvəz qəbul etməyəckdir”.[1]
“Səhihu-Müslim” kitabına şərh verənlərdən biri olan sünni alimi Musa Şahin Laşin də yazdığı şərhdə Müaviyənin İmam Əlini (əleyhissalam) təhqir etməsini açıq-aşkar qeyd edir. O bu barədə yazır: “Muaviyə ibn Əbu Süfyan Sədə əmr etdi. - Rəvayətin mətnindən məlum olan budur ki, Müaviyə Əlini təhqir etməyi əmr etdi... – Sonra Müaviyə dedi: “Sənə Əbu Turabı (Əlini) təhqir etməyə nə mane oldu?”...[2]
Əhli-Xilafın böyük alimlərindən olan Hakim Nisaburi öz sənədi ilə belə nəql edir: “Səid ibn Cubeyr deyir: "İbn Abbas ilə birlikdə Ərəfədə idik, mənə dedi: “Ey ağa, nə olub ki, insanların "Təlbiyə" deməklərini eşitmirəm?” Dedim: "Müaviyədən qorxurlar". İbn Abbas çadırından çıxıb dedi: “Ləbbeyk, Əllahummə, ləbbeyk! Həqiqətən, onlar Əliyə düşmənçiliklərindən sünnəni tərk etdilər”. Hədisin ardıyca Hakim yazır: “Bu Buxari və Müslimin şərtinə əsasən səhih bir hədisdir, (amma) onlar bunu nəql etməyiblər”. Həmçinin, Zəhəbi də bu hədis haqqında yazır: “Bu hədis Buxari və Müslimin şərtinə əsasən səhihdir”.[3] Albani də yuxarıdakı hədis haqqında yazır: “Sənədi səhihdir”.[4]
Əhməd Şağif və Əhməd Müctəba Sələfinin təliqi (qeyd və şərhi) ilə olan “Sunənu Nəsai” kitabının haşiyəsində də yuxarıdakı hədisin sənədinin səhih olduğu qeyd edilmişdir.[5]

223-311-ci hicri-qəməri illərində yaşamış sünnilərin böyük alimlərindən olan İbn Xuzeymə də yuxarıdakı hədisi özünün "Səhih" kitabında gətirir.  Kitabın mühəqqiqi Muhəmməd Mustəfa əl-Əzəmi də bu hədis haqqında yazır: “Sənədi səhihdir”.[6]
Sünnilərin böyük alimlərindən olan İmam Sindi "Sunənu Nəsai"-yə yazdığı haşiyəsində bu kitabda gələn yuxarıda qeyd etdiyimiz hədis haqqında belə yazır: “Bununla Ərəfatda "Təlbiyə" demək haqqında alimlər arasında olan ixtilafın qaynaqlandığı yer və - Əliyə düşmənçilikdən - haqqın iki dəstədən hansı biri ilə olması da aşkar olur. Yəni, bu ixtilaf ona (İmam Əliyə. Red.) düşmənçilikdən qaynaqlanıb. O, (İmam Əli (ə). Red.) sünnəyə bağlı idi. Bunlar isə (Müaviyə və ona tabe olanlar. Red.) ona düşmənçilikdən sünnəni tərk etdilər”.[7]

Yuxarıdakı hədisi Beyhəqi də öz sənədi ilə "Sunənul-kubra" kitabında bu əlavə ilə gətirmişdir: “...İbn Abbas öz çadırından çıxıb dedi: “Müaviyənin acığına gəlsə belə

“Ləbbeyk Allahummə ləbbeyk”. İlahi, onlara lənət elə! Əliyə - Allah ondan razı olsun - nifrətlərindən sünnəni tərk etdilər”.[8]

Müxaliflərimizin böyük alimlərindən olan Zəhəbi isə belə nəql edir: “Ömər ibn Əli ibn Hüseyn atasından nəql edir: “Mərvan dedi: "Bu qövm içində bizim ağamızı sizin ağanızdan çox müdafiə edən olmayıb - yəni Osmanı Əlidən çox müdafiə edən olmayıb - Əli ibn Hüseyn dedi: “Bəs niyə onu minbərlərin üzərində təhqir edirsiniz?” Mərvan dedi: "Hökümət yalnız bununla ayaq üstə qalır”. Zəhəbi hədisin sonunda yazır: “Bu rəvayəti İbn Əbu Xeysəmə güclü sənədlə Ömərdən nəql etmişdir”.[9]
İmam Əlinin (əleyhissalam) səhabələr tərəfindən təhqir olunması barədə İbn Teymiyyə yazır: “Allah xəbər verib ki, iman gətirib yaxşı işlər görənlər üçün (qəlblərdə) bir sevgi yaradacaqdır. Bu onun tərəfindən olan bir vəddir və o, doğru danışandır. Məlumdur ki, Allah səhabəyə nisbətdə hər bir müsəlmanın qəlbində məhəbbət qoymuşdur. Məxsusən xəlifələrə, əsas olaraq Əbu Bəkr və Ömərə nisbətdə. Çünki, səhabə və tabeinlərin hamısı (və ya əksəriyyəti) o ikisinə məhəbbət bəsləyirdilər və onlar ən xeyirli camaat idilər. Bu məsələ Əliyə nisbətdə belə deyildi. Çünki, səhabə və tabeinlərdən çoxu onunla düşmənçilik edir, onu təhqir edir və onunla döyüşürdülər”.[10]

Osman əl-Xəmisin əvvəldə dediyimiz kimi iddialarından biridə budur ki, guya “Bəni Üməyyə və Bəni Haşim arasında xoş münasibət və məhəbbət olmuşdur. Bəni-Üməyyə heç vaxt Bəni-Haşimdən heç kəsi təhqir etməmişdir”. Bu həqiqətən də belədirmi? Aşağıda qeyd etdiyimiz mətləblərə diqqət yetirək.

İbn Teymiyyənin tələbələrindən olmuş İbn Kəsir Dəməşqi, Əməvi xəlifələri haqqında yazdığı beytlərdə belə qeyd edir: “Beləcə Bəni-Üməyyə xəlifələri (xilafətə gəldi)... Onların hamısı nasibi idi. Yalnız İmam Ömər (ibn Əbdul Əziz) istisna olaraq. O, təqvalı biri idi...”[11]
Əhli-Xilafın böyük alimlərindən olan İbn Həcər Əsqəlani belə yazır: "Rafei “Şərhul-vəciz" kitabında kimlərin "xəvaric" adlandıqlarını qeyd edən zaman yazır: “Onlar bidət əhli olan bir firqədirlər. Əlinin Osmanın qatillərini tanıdığına və onlara gücü çatdığı halda onlardan intiqam almadığına görə Osmanın qətlinə razı olduğuna və onlarla əlbir olduğuna əqidə bəslədiklərinə görə Əliyə qarşı çıxdılar... Onun (Rafeinin) kəlamındakı birinci sifət xəvaricin sifəti deyildir. Bu sifət yalnız Siffeyndə Müaviyəyə tabe olan nasibilərin sifətidir”.[12]

İbn Teymiyyə yazır: “Bəni-Üməyyə hakimiyyətdə olan zaman Bəni-Üməyyədən bəziləri Əliyə qarşı düşmənçilik göstərir və onu təhqir edirdilər”.[13]

Şüəyb əl-Ərnəvut nasibilərin kimlər olması barədə yazır: “Onlar Əliyə - Allah ondan razı olsun - nifrət etməklə dindarlıq edən münafiqlərdir. Ona qarşı düşmənçilik etdiklərinə görə belə (nasibi) adlanmışlar”.[14]

 

[1] İbn Teymiyyə, “Məcmuul-fətava”, c.4, səh.488, “Vəzarətuş-şuunil-İslamiyyə” nəşriyyatı, Səudiyyə Ərəbistan, 2004-1425 h.q.

[2] Musa Şahin Laşin “Fəthul-munim şərhi Səhihi Müslim”, c.9, səh.332, “Daruş-şuruq” nəşriyyatı

[3] əl-Mustədrək ələs-Səhiheyn”, Zəhəbinin təhqiqatı ilə, c.1, səh.636, “Darul-kutubil-ilmiyyə” nəşriyyatı

[4] Albani, “Səhihu Sunənin-Nəsai”, c.2, səh.343, “Məktəbətul-məarif” nəşriyyatı

[5] Əbu Teyyib Muhəmməd Ətaullah Hənif Fuciyani “ət-Təliqatus-sələfiyyə əla Sunənin-Nəsai” c.3, səh.466, “Məktəbətus-sələfiyyə” nəşriyyatı

[6] Səhihu İbn Xuzeymə”, c.1, səh.1334, “Məktəbul-İslami” nəşriyyatı

[7] Sunənun-Nəsai bişərhis-Siyuti və haşiyətis-Sindi”, c.5, səh.279, “Darul-mərifə” nəşriyyatı

[8] İmam Əbu Bəkr Əhməd ibn Hüseyn ibn Əli Beyhəqi, “Sunənul-kubra”, c.5, səh.183, hədis 9447, “Darul-kutubil-elmiyyə”, Beyrut, Livan

[9] Zəhəbi, Siyəru-əlamin-nubəla”, səh. 210, “ər-Risalə” nəşriyyatı

[10] İbn Teymiyyə, “Minhacus-sunnə”, c.7, səh.137-138, “Camiətul-imam Muhəmməd ibn Səud” nəşriyyatı Muhəmməd Rəşad Salimin təhqiqi ilə, 1406-cı h.q-ili, 1-ci çap.

[11] İbn Kəsir Dəməşqi, “əl-Bidayətu vən-nihayə”, c.17, səh.375, “Daru-hicr” nəşriyyatı

[12] İbn Həcər Əsqəlani, “Fəthul-bari”, c.13, səh.537, “Məktəbətus-sələfiyyə” nəşriyyatı

[13] İbn teymiyyə, “Məcmuul-fətava”, c 4, səh.488, “Vəzarətuş-şuunil-İslamiyyə” nəşriyyatı, 2004-1425 h.q.

[14] Şüəyb əl-Ərnəutun təhqiqi ilə olan “Siyəru-əlamin-nubəla”, c.4, səh.37, “ər-Risalə” nəşriyyatı

 

İmam Əliyə (əleyhissalam) düşmən olmağın və onu təhqir etməyin küfr və nifaq olması

Əhməd ibn Hənbəl öz sənədi ilə belə nəql edir: “Əbu Abdullah Cədəli deyir: “Ümmü Sələmənin yanına daxil oldum. Mənə dedi: “İçinizdə Allah Rəsulunu təhqir edən var?” Mən Məazallah (Allah eləməsin, Allah uzaq etsin) və ya Subhanallah və ya bunlara bənzər bir söz dedim. (Ümmü Sələmə) Dedi: “Allah Rəsulunun belə buyurduğunu eşitmişəm: “Kim Əlini təhqir etsə, məni təhqir etmişdir”. Kitabın təhqiq edən alim haşiyədə yazır: “Bu hədisin sənədi səhihdir və Heysəmi demişdir ki, bu hədisi nəql edənlər “Səhih”-in (Buxari və ya Muslimin və ya hər ikisinin) raviləridir”.[1]

Şüəyb əl-Ərnəvut da bu rəvayət haqqında yazır: “Sənədi səhihdir... Hakim Nisaburi də bu hədisi bu sənədlə Yəhya ibn Əbu Bukeyr təriqi ilə (yoluyla) gətirmiş və demişdir: “Sənədi səhihdir”. Zəhəbi də onunla (bu hədisin sənədində) müvafiqdir”.[2]

Müxaliflərin (Əhli-Sünnənin) Qurani-Kərimdən sonra ən mötəbər kitab saydığı Buxarinin “Səhih” adlı kitabında Peyğəmbərin (sallallahu əleyhi və alihi və səlləm) belə buyurduğu nəql olunur: “Müsəlmanı təhqir etmək fasiqlik və onunla döyüşmək küfrdür”.[3] Digər bir hədisdə İmam Əli (əleyhissalam) buyurur: “Peyğəmbər mənə xəbər vermişdir ki, məni yalnız mömin sevəcək və mənə yalnız münafiq nifrət (düşmənçilik) edəcək”. Albani yazır: “Hədis səhihdir”.[4]

Yuxarıdakı hədisi Əhməd ibn Hənbəl də özünün "Müsnəd" kitabında İmam Əlinin (əleyhissalam) and içmə əlavəsi ilə nəql etmişdir: “Əli buyurdu:
 “And ola Allaha, “Mənə yalnız münafiq nifrət (düşmənçilik) edəcək və məni yalnız mömin sevəcək” xəbəri Allah Rəsulunun mənə verdiyi xəbərlərdəndir”.
Şueyb əl-Ərnəvut bu hədis haqqında yazır: “Sənədi iki şeyxin (Buxari və Müslimin) şərtinə əsasəndir”.[5]

“Səhihu-Muslim” kitabında nəql olunur: “Əli dedi: “And olsun toxumu yaran və canı yaradan Allaha... Peyğəmbər  mənə söz vermişdir ki, məni yalnız mömin sevəcək və mənə yalnız münafiq nifrət (düşmənçilik) edəcəkdir”.[6]

Cəlaluddin Siyuti özünün "Tarixul-xüləfa" kitabında belə yazır: “Təbərani səhih sənədlə Ümmü-Sələmənin belə dediyini nəql edir: “Allah Rəsulunun belə buyurduğunu eşitdim:
“Kim Əlini sevərsə, məni sevmiş və məni sevən kəs də Allahı sevmişdir. Kim Əliyə nifrət edərsə (düşmən olarsa), mənə nifrət etmiş (düşmən olmuş), mənə nifrət edən isə (düşmən olansa) Allaha nifət etmişdir (düşmən olmuşdur)”.[7]
Bu hədisi Albani də özünün "Silsilətul-əhadisis-səhihə" kitabında gətirir və yazır: “Bu hədisi Muxləs “əl-Fəvaidul-muntəqat” kitabında səhih sənədlə Ümmü-Sələmədən rəvayət etmişdir”.[8]
Böyük sünni alimlərindən olan İshaq ibn İbrahim ibn Hani ən-Nisaburi (275-ci h.q. ilində vəfat etmişdir) nəql edir ki, Əbu Əbdullahdan (İmam Əhməd ibn Hənbəldən) eşitmişəm ki, Dəlləveyh[9] ona belə demişdir: “Əli ibn Cədin[10] belə dediyini eşitdim: "And olsun Allaha, Müaviyə müsəlman olaraq ölməmişdir”.[11] Nəticə çıxarmağı əziz oxucuların öhdəsinə buraxırıq.

Mürtəza Heydəri

Besiret.az

 

[1] Həmzə Əhməd əz-Zeynin şərhi iləMusnədu Əhməd ibn Hənbəl”, c.18, səh.314, hədis 26627, “Darul-hədis”

[2] Şüəyb əl-Ərnəutun təhqiqi ilə olan “Musnədu Əhməd ibn Hənbəl”, c.44, səh.329, “ər-Risalə” nəşriyyatı

[3] “Səhihul-Buxari”, c.1, səh.19, “Daru-tuqin-nəcati” nəşriyyatı

[4] Albani,Səhihu Sunəni İbn Macə”, c.1, səh.56, hədis 92,  “Məktəbətul-məarif” nəşriyyatı

[5] Şueyb əl-Ərnəvutun təhqiqi ilə olan “Musnədu Əhməd ibn Hənbəl”, c.2, səh.71, hədis 642, “ər-Risalə” nəşriyyatı

[6] Səhihu-Muslim”, “Kitabul-iman” fəsli, bab 33, hədis (78) 131, səh.51, “ət-Tayyibə” nəşriyyatı, ər-Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1427 h.q.

[7]Siyuti “Tarixul-xuləfa”, səh.206, “Darus-sadir” nəşriyyatı, Beyrut, təhqiq edən: İbrahim Saleh, 1-ci çap, 1417 h.q.

[8] Albani “Silsilətul-əhadisis-səhihə”, c.3, səh.287-288, hədis 1299, “Məktəbətul-məarif” nəşriyyatı

[9] Zəhəbi Dəlləveyh haqqında belə yazır: “Ziyad ibn Əyyub... Öz işini yaxşı bilən imam, böyük hafizdir... Ləqəbi Dəlləveyhdir... Buxari, Əbu Davud, Tirmizi, Nəsai... ondan hədis nəql etmişlər. İbrahim ibn Urmə onun haqqında demişdir: “Yer üzərində Ziyad ibn Əyyubdan (Dəlləveyhdən) mötəbər bir nəfər yoxdur”. Əbu Hatim onun haqqında belə demişdir: "Çox düz danışandır”. (“Siyəru-əlamin-nubəla”, c.12, səh.120-121, “ər-Risalə” nəşriyyatı)

[10] Zəhəbi Əli ibn Cəd haqqında yazır: “Əli ibn Cəd: imam, hafiz, Bağdadın etibar olunan hədis ravisi... Ondan hədis nəql etmişlər: Buxari, Əbu Davud, Yəhya ibn Muin, Xəlf ibn Salim və Əhməd ibn Hənbəl az miqdarda, Əhməd ibn İbrahim əd-Divrəqi... (və s. Red.) (Siyəru-əlamin-nubəla”, c.10, səh.459-460, həmin nəşriyyat)

[11] Məsailul-İmam Əhməd ibn Hənbəl”, c.2, səh.154, rəvayət 1866, naşir: “əl-Məktəbul-İslami” nəşriyyatı

Рейтинг

В этом разделе