Ayətullah Sübhani bütün təfsirlərdə “İlah” kəlməsinin məbud mənasında tərcümə edildiyinə işarə edərək, demişdir: “Qurani-Kərimin ayələrini ətraflı düşünərkən 14 əsrdən sonra aydın olmuşdur ki, “İlah” kəlməsi “Allah” mənasındadır, məbud yox”.
Ayətullah Sübhani “Həşr” surəsinin təfsir dərsində “Bismilləhir Rahmənir Rahim” ayəsinin təfsirinə işarə edərək, demişdir: “Bütün təfsirçilər “Allah” adının ələm olduğuna müvafiqdirlər və İslami alimlər yanında “Allah” bir zatdır ki, bütün camal və cəlal sifətlərinə malikdir, bu adın kökü isə “İlah” kəlməsindən götürülmüşdür”.
O, “İlah” sözünün mənası haqda buyurmuşdur: “Təfsirçilər bu sözün 9-a yaxın mənasını söyləmişdilər. O cümlədən məbud, pənah verən, rahatlıq verən və başqalarıdır. Ancaq mən bu fikirdəyəm ki, bunların heç biri “İlah” kəlməsinin əsil mənası deyildir. Təfsirçilər 14 əsr ancaq “İlah” kəlməsinə işarə edirdilər, ancaq onun həqiqi mənasından qafil idilər. Onlar yalnız bu sözün mənasını tərcümə etmişdilər, sözün özünü deyil. “İlah” və “Allah” sözlərinin mənası eynidir. Məna vəhdətinə malikdirlər. Onların fərqi ancaq ondadır ki, “Allah” ələm addır və “İlah” isə ümumi addır.
Bu iki kəlmənin kökü birdir, necə ola bilər ki, onlardan birinə “Al” şəkilçisini əlavə etməklə sözün mənası ümumi tərəfə dəyişsin?! Bu indiyə qədər ərəb lüğətində görülməmişdir. Qurani-Kərimin bir çox ayələrində, o cümlədən “Qisas” surəsinin 71 və 72-ci, “Ənbiya” surəsinin 22-ci və “Muminin” surəsinin 91-ci ayələrində buyurmuşdur ki, müşriklərin dediyinə görə, hər yaradılışın bir “İlah”ı olarsa, zatında ixtilaf olardı və varlıq dünyası dağılardı. Bu ayələrdə “İlah” kəlməsi məbud kimi tərcümə edilmişdir. Halbuki bu təfsir ayənin düzgün mənasını pozar və bir çoxları bu xatadan qurtarmaq üçün bu sözün mənasında müxtəlif mənalardan istifadə etməyə məcbur olarlar. “Ənbiya” surəsinin 22-ci ayəsində buyurulur ki, əgər dünyada iki məbud olsaydı, varlıq nizamı fəsada tərəf cəzb olunardı. Ona görə də “İlah” kəlməsi bütün Quran tərcümələrində “Allah” sözü ilə əvəz edilməlidir. Çünki məbud kimi tərcümə ediləndə səhvə yol verilir”.
deyerler.org